Την Κυριακή 13 Ιουλίου 2025 και ώρα 20:00, στο κατάμεστο Αμφιθέατρο του Συνεδριακού Κέντρου «Κάρολος Παπούλιας» του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, πραγματοποιήθηκε η τελετή αναγόρευσης του διακεκριμένου συνθέτη και διευθυντή ορχήστρας κ. Σταύρου Ξαρχάκου σε Επίτιμο Διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Η τιμητική εκδήλωση, στην οποίασυμμετείχαν τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης, Καθηγητές κ.κ. Κωνσταντίνος Ζωγράφος, Κωνσταντίνος Καραμάνης, Σταύρος Νικολόπουλος και Χρήστος Σταυράκος και η Αντιπρύτανης Καθηγήτρια κυρία Παναγιώτα Καντή,διεξήχθη με ιδιαίτερη επισημότητα και συγκινησιακή φόρτιση, αντανακλώντας τον σεβασμό και την αναγνώριση της πανεπιστημιακής κοινότητας προς την προσωπικότητα και το έργο του τιμώμενου.
Η έναρξη της τελετής έγινε με την προσφώνηση της Πρυτάνεως του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Καθηγήτριας κυρίας Άννας Κ. Μπατιστάτου, η οποία αναφέρθηκε στην καθοριστική συμβολή του Σταύρου Ξαρχάκου στην απόδοση μουσικής μορφής στην Ιστορία, στη διαμόρφωση της νεοελληνικής πολιτισμικής ταυτότητας και στη διάπλαση της λαϊκής μνήμης.
«Σήμερα δεν τιμούμε απλώς έναν σπουδαίο μουσουργό. Τιμούμε έναν πνευματικό άνθρωπο που έδωσε ήχο και φωνή στην ψυχή αυτού του τόπου× που μελοποίησε τη νεοελληνική μας ταυτότητα και με την τέχνη του συνεχίζει να τροφοδοτεί τη φλόγα του πολιτισμού μας» ανέφερε χαρακτηριστικά η Πρύτανης.
Συνεχίζοντας, η Πρύτανης επεσήμανε ότι η απόφαση της Φιλοσοφικής Σχολής, να εντάξει τον Σταύρο Ξαρχάκο στους Επίτιμους Διδάκτορές της, αποτελεί την ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης για την ανεκτίμητη παρακαταθήκη του έργου του, που συνετέλεσε ώστε η Ελλάδα να γίνει πιο πλούσια, πιο μεγάλη, πιοπαγκόσμια. Κλείνοντας, η Πρύτανης ευχαρίστησε τον κ. Ξαρχάκο για τη μεγάλη τιμή να αποδεχθεί τον τίτλο του Επίτιμου Διδάκτορα, τροφοδοτώντας τον φάρο της ακαδημαϊκότητας,τον οποίο το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων διατηρεί φωτεινόστην Ήπειρο και στην Ελλάδα.
Ακολούθησε η παρουσίαση των βιογραφικών και εργογραφικών στοιχείωντου τιμώμενου από τον Κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής, Καθηγητή κ. Ιωάννη Ε. Τζαμτζή, ο οποίος χαρακτήρισε την τιμητική τελετή πραγματική ώσμωσητης κοινωνίας με το Πανεπιστήμιο. Ο Κοσμήτορας αναφέρθηκε στην προσφορά του Σταύρου Ξαρχάκου στη διαμόρφωση της σύγχρονης πολιτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ιστορίας της Ελλάδας, με τις μουσικές δημιουργίες του να απηχούν διαστρωματικά όχι μόνο στην ψυχή του ελληνικού λαού, αλλά και σε άλλους λαούς. Ο συνθέτης εισέφερε στην διαμόρφωση της αντίληψης του κόσμου και της ζωής του Έλληνα ταυτόχρονα με τη συνεχή αναζήτηση της αλήθειας του ήχου.
Στη συνέχεια, οι Πρόεδροι του Τμήματος Φιλολογίας, Καθηγητής κ. Αλέξανδρος Γ. Αλεξάκης, του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Καθηγήτρια κυρία Άννα Θ. Μαχαιρά και του Τμήματος Φιλοσοφίας, Καθηγήτρια κυρία Γκόλφω Ε. Μαγγίνη ανέγνωσαν τα κείμενα τουΨηφίσματος, της Αναγόρευσης και του Διδακτορικού Διπλώματος των τριών Τμημάτων της Φιλοσοφικής Σχολής.
Ακολούθησε η περιένδυση του τιμηθέντος με την τήβεννο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων από τον Κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής Καθηγητή κ. Ιωάννη Τζαμτζή και η επίδοση των τίτλων της αναγόρευσης από την Πρύτανη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Καθηγήτρια κυρία Άννα Κ. Μπατιστάτου.
Ο κ. Ξαρχάκος στην αντιφώνησή του ευχαρίστησε θερμά το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και ιδιαίτερα τη Φιλοσοφική Σχολή για την ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα καθώς και όλους τους παρευρισκόμενους για την τιμή που του επεφύλαξαν.Με βαθιά συγκίνηση τόνισε χαρακτηριστικά πως βρέθηκε σε έναν πνευματικό τόπο – στη Φιλοσοφική Σχολή -τον τόπο που συναντώνται η γλώσσα, η ιστορία, η σκέψη και η τέχνη και χωρίς να το ξέρει την υπηρέτησε και ο ίδιοςμε νότες μελωδίες και συναίσθημα.
Ο διαπρεπής μουσουργός ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η τιμητική διάκριση που έλαβε από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων υπερβαίνει την προσωπική του διαδρομή, αναδεικνύοντας τον άρρηκτο δεσμό ανάμεσα στη μουσική, την παιδεία και την ακαδημαϊκή σκέψη. Υπογράμμισε ότι η τέχνη αποτελεί πράξη ευθύνης και ουσιαστικής επικοινωνίας, ενώ χαρακτήρισε τη μουσική όχι μόνο τρόπο ύπαρξης, αλλά και τρόπο αντοχής, μνήμης και συμφιλίωσης· την «πατρίδα» όλων που μας καλεί να μείνουμε άνθρωποι.Κάλεσε τους νέους να τολμούν την περιπέτεια της δημιουργικής αναζήτησης και της αυτογνωσίας.Κλείνοντας την ομιλία του, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με λίγαλεπτάσιωπής, τα οποία συνοδεύτηκαν από το παρατεταμένο χειροκρότημα του κοινού.
Στην τελετή παρευρέθησαν ο εκπρόσωπος της Ι. Μητρόπολης Ιωαννίνων π. Η. Σέπερης, οι βουλευτές Ιωαννίνων κ. Γ. Αμυράς και Μ. Τζούφη, Άρτας κ. Γ. Στύλιος, η Αναπληρώτρια Περιφερειάρχης κα Α. Νάκου, ο εκπρόσωπος του Δημάρχου Ιωαννίνων κ. Μ. Πασχόπουλος, ο Δήμαρχος Άρτας κ. Χ. Σιαφάκας, η Αντιπεριφερειάρχης κα Σ. Τσιάρα, η σύζυγος του κ. Ξαρχάκου κυρία Η. Σαΐα, οι πρ. Πρυτάνεις Ι. Βέργαδος και Γ. Καψάλης, ο Διοικητής της Περιφερειακής Πυροσβεστικής Διοίκησης Ηπείρου κ. Κ. Τσιώπος, οι εκπρόσωποι της 8ηςΜεραρχίας και της Περιφ. Αστυνομικής Διεύθυνσης Ηπείρου κ.κ. Παπαδιώτης και Μήτσιος, η Αντιδήμαρχος Ιωαννίνων κα Γ. Γιώτη, η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Ιωαννίνων κα Α. Γιογλή, ο Αντιπρύτανης του Α.Π.Θ. κ. Μαγγιώρος και ο Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Γκλαβίνης, η Γ.Γ. της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος κα Χ. Δημακοπούλου, ο Γ.Γ. της Ελληνικής ΕταιρείαςΙστορίας του Δικαίου κ.Α. Λιαρμακόπουλος, εκπρόσωποι κομμάτων, Κοσμήτορες των Σχολών, Πρόεδροι των Τμημάτων, Ομότιμοι Καθηγητές και Καθηγήτριες, μέλη ΔΕΠ, ΕΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ,διοικητικόπροσωπικό, φοιτητές, φοιτήτριες του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και πλήθος κόσμου.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ένα μουσικό αφιέρωμα από φοιτητές και φοιτήτριες του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το οποίο απέδωσε αγαπημένα έργα του Σταύρου Ξαρχάκου, προσφέροντας στους παρευρισκόμενους μια ξεχωριστή μουσική εμπειρία.
Η αναγόρευση του Σταύρου Ξαρχάκου αποτελεί έναν ακόμη σταθμό στην πορεία του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ενισχύοντας την αποστολή του Ιδρύματος να αναδεικνύει και να τιμά προσωπικότητες που με το έργο και τη στάση ζωής τους προάγουν την παιδεία, τον πολιτισμό και τις αξίες της κοινωνικής συνοχής και της δημοκρατίας.
