Τατιάνα Καλογιάννη: «Η διαχείριση των απορριμμάτων πρέπει να εξελιχθεί και να βελτιωθεί, όχι μόνο επειδή οι συγχρηματοδοτήσεις στο μέλλον θα περιοριστούν σημαντικά, αλλά και γιατί μία καθαρή πόλη είναι δείγμα πολιτισμού και σεβασμού προς τους δημότες της».
Στην Ήπειρο, βέβαια, έχουμε την τύχη να διαθέτουμε, ήδη, κρίσιμες υποδομές, γιατί:
- λειτουργεί η Μονάδα Επεξεργασίας Αστικών Στερεών Αποβλήτων, με το μικρότερο gatefee πανελλαδικά, 48€/tn, όταν η Κρήτη έχει 57€/tn και η Πελοπόννησος 75€/tn. Και άλλα εργοστάσια τώρα κατασκευάζονται (Κεντρική Μακεδονία),
- έχουν κατασκευαστεί οι επεκτάσεις των ΧΥΤΑ και η μετατροπή τους σε ΧΥΤΥ,
- λειτουργούν οι Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ),
υποδομές, τις οποίες σχεδιάσαμε και αναπτύξαμε κατά τη διάρκεια της θητείας μου, ως αρμόδια Αντιπεριφερειάρχης.
Παρά τα μεγάλα και θετικά αυτά βήματα, είναι σαφές ότι αυτά δεν αρκούν από μόνα τους.
Από τη μια, οι Δήμοι -ως αρμόδιοι φορείς για τη διαχείριση των απορριμμάτων- όφειλαν, εδώ και χρόνια, να έχουν προχωρήσει με πιο γρήγορους ρυθμούς σε δράσεις και έργα που θα βελτίωναν τους δείκτες ανακύκλωσης, διαχείρισης ογκωδών και βιοαποβλήτων, κλπ.
Από την άλλη, οι αυξανόμενες απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, τα υψηλά κόστη μεταφοράς και επεξεργασίας αλλά και η ανάγκη ουσιαστικής ενίσχυσης της ανακύκλωσης, καθιστούν επιβεβλημένη την περαιτέρω ενδυνάμωση του περιφερειακού ΦοΔΣΑ.
Θεωρώ, λοιπόν, ότι ο ΦοΔΣΑ πρέπει να αναλάβει επιτελικό ρόλο στην οργάνωση και την καθιέρωση ενός βιώσιμου μοντέλου προώθησης των αναγκαίων μεταρρυθμιστικών πρακτικών, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ολιστική διαχείριση των απορριμμάτων στην Ήπειρο.
Για τον λόγο αυτόν, ήδη από την πρώτη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΦοΔΣΑ, εκτός των άλλων, υπογράμμισα την ανάγκη να καθιερωθεί μία ουσιαστική και ειλικρινής συνεργασία με τους Δήμους-μέλη του. Πρότεινα, μάλιστα, ο ΦοΔΣΑ να αναλάβει κεντρικά και συνολικά για όλους τους Δήμους τη σύνταξη φακέλων και προτάσεων προς υποβολή και χρηματοδότηση από τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά προγράμματα, μέσω Προγραμματικών Συμβάσεων. Με τον τρόπο αυτόν, μπορεί να επιτευχθεί οικονομία κλίμακος και να διασφαλιστεί ενιαίο επίπεδο ποιότητας υπηρεσιών για όλους τους Δήμους της Ηπείρου.
Η πρόταση αυτή έγινε τελικά αποδεκτή -έστω και με καθυστέρηση. Στην εισήγηση του ΦοΔΣΑ για την Τιμολογιακή Πολιτική του 2026, περιλαμβάνεται πλέον η κεντρική διαχείριση των βιοαποβλήτων και των πράσινων σημείων συνολικά και για όλους τους Δήμους της Ηπείρου.
Επιτρέψτε μου, στο σημείο αυτό, να κάνω μία σύντομη -αλλά απολύτως ενδεικτική- σύγκριση ανάμεσα στο όφελος της ολιστικής διαχείρισης των απορριμμάτων που έχουμε σήμερα και στο υποθετικό -αλλά απολύτως ρεαλιστικό- μηδενικό σενάριο, δηλαδή την παραμονή στο καθεστώς της απλής ταφής των απορριμμάτων.
Με το μηδενικό σενάριο, δηλαδή εάν είχαμε ΜΟΝΟ ταφή, ΧΩΡΙΣ τις σύγχρονες υποδομές επεξεργασίας, εκτός της βέβαιης περιβαλλοντικής υποβάθμισης που θα προκαλούταν, οι Δήμοι της Ηπείρου θα πλήρωναν για το 2026 περίπου 115 €/τόνο για ταφή αποβλήτων, ποσό που αναλύεται ως εξής:
- 35€/τόνο για την λειτουργία των χώρων εναπόθεσης απορριμμάτων, την ταφήκαι την μεταφορά,
- 15 €/τόνο για τη μεταφροντίδα και αποκατάστασή τους,
- 20 €/τόνο ως αποθεματικό για μελλοντικές επεκτάσεις και
- 45 €/τόνο για τέλος ταφής, ως πρόστιμο για την εναπόθεση μη επεξεργασμένων αποβλήτων.
Το σημερινό κόστος, που περιλαμβάνει όλες τις υπηρεσίες των σύγχρονων υποδομών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που ακόμη δεν παρέχονται (λειτουργία πράσινων σημείων) ή παρέχονται με περιορισμένο εύρος (βιοαπόβλητα), ανέρχεται στα 99€/τόνο περίπου, και είναι σημαντικά χαμηλότερο.Κατά συνέπεια, ο Δήμος Ιωαννιτών, πέραν της συμβολής του στην περιβαλλοντική προστασία, επιτυγχάνει σήμερα εξοικονόμηση περίπου 800.000 € ετησίως μέσω της ολιστικής διαχείρισης των απορριμμάτων του.
Η εισφορά που θα καταβάλει ο Δήμος Ιωαννιτών στον ΦοΔΣΑ για το 2026, αυξημένη κατά 270.000€ σε σχέση με πέρυσι, όπως και αντίστοιχα οι εισφορές των υπόλοιπων Δήμων-μελών, εξασφαλίζουν:
- την σωστή λειτουργία των σύγχρονων υποδομών διαχείρισης,
- την αύξηση της ανακύκλωσης
- την προστασία του περιβάλλοντος και
- κυρίως, τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας, αποφεύγοντας πρόστιμα και οικονομικές επιβαρύνσεις που θα είχαμε στην περίπτωση του μηδενικού σεναρίου διαχείρισης των απορριμμάτων.
Ωστόσο, ο ΦοΔΣΑ, κατά την άποψή μου, πρέπει άμεσα να αποσαφηνίσει το χρηματοδοτικό σχήμα των νέων έργων, όπως η μετατροπή της ΜΕΑ σε ΜΑΑ, η μεταφορά των απορριμμάτων προς τη μελλοντική μονάδα καύσης, κλπ., και να παρουσιάσει ολοκληρωμένη ανάλυση των οικονομικών επιπτώσεων τόσο για τον ΦοΔΣΑ όσο και για τους πολίτες της Ηπείρου.
Είναι κρίσιμο οι δημοτικές αρχές να γνωρίζουν εγκαίρως σε ποιο μοναδιαίο κόστος ανά τόνο θα διαμορφωθεί η διαχείριση των απορριμμάτων μετά τη λειτουργία και των νέων υποδομών, ώστε να προγραμματίσουν έγκαιρα δικές τους συμπληρωματικές δράσεις που θα εξισορροπήσουν τυχόν αυξήσεις.
Κλείνοντας, θέλω να υπογραμμίσω ότι η καθημερινότητά μας πρέπει να βελτιωθεί και η ορθή διαχείριση των απορριμμάτων πρέπει να αποτελεί μία από τις πρώτες –αν όχι την πρώτη- προτεραιότητες κάθε Δήμου. Όχι μόνο επειδή οι συγχρηματοδοτήσεις στο μέλλον θα περιοριστούν σημαντικά, αλλά και γιατί μία καθαρή πόλη είναι δείγμα πολιτισμού και σεβασμού προς τους δημότες της.
