Η Εταιρεία Βυζαντινών και Ιστορικών Μελετών Νομού Πρεβέζης, με βαθύ αίσθημα ιστορικής ευθύνης, εθνικής μνήμης και σεβασμού προς τις θυσίες του παρελθόντος, τιμά την επέτειο της θυσίας των Σουλιωτισσών με το “γκρεμισμά τους” από τον ιστορικό βράχο του Ζαλόγγου (Χορός του Ζαλόγγου), ένα από τα συγκλονιστικότερα και υψηλότερα σύμβολα αυτοθυσίας και ελευθερίας στην ελληνική ιστορία.
Η 18η Δεκεμβρίου δεν αποτελεί απλώς μια ημερομηνία μνήμης αποτελεί ένα αιώνιο κάλεσμα συνείδησης, ένα ιστορικό και ηθικό ορόσημο που υπερβαίνει τον χρόνο και απευθύνεται σε κάθε γενιά Ελλήνων.
Το Ζάλογγο δεν είναι απλώς ένας γεωγραφικός τόπος. Είναι ένας ιερός βράχος, ένα φυσικό μνημείο φορτισμένο με μνήμη, πόνο, μεγαλείο και φως. Εκεί, στα τέλη του 1803, οι Σουλιώτισσες γυναίκες, περικυκλωμένες από τα στρατεύματα του Αλή Πασά των Ιωαννίνων, αντιμέτωπες με τη βεβαιότητα της αιχμαλωσίας, της ατίμωσης και της δουλείας, επέλεξαν συνειδητά τον δρόμο της ύστατης ελευθερίας.
Με τα παιδιά τους στην αγκαλιά, χορεύοντας και τραγουδώντας, προχώρησαν προς τον γκρεμό, μετατρέποντας τον θάνατο σε πράξη υπέρτατης αξιοπρέπειας και εθνικής αντίστασης. Η θυσία τους δεν υπήρξε πράξη απελπισίας, αλλά πράξη ελευθερίας όχι υποχώρηση μπροστά στη μοίρα, αλλά νίκη απέναντι στην τυραννία.
Το ιστορικό αυτό γεγονός εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο του αγώνα των Σουλιωτών κατά της επεκτατικής και καταπιεστικής πολιτικής του Αλή Πασά των Ιωαννίνων.
Το Σούλι, από τα τέλη του 18ου αιώνα, υπήρξε προπύργιο ελευθερίας, στρατιωτικής αρετής και κοινοτικής αυτονομίας, αντιστεκόμενο σθεναρά στην οθωμανική εξουσία. Οι αλλεπάλληλες εκστρατείες του Αλή Πασά (1789–1803) εναντίον των Σουλιωτών κατέδειξαν όχι μόνο τη στρατηγική σημασία της περιοχής, αλλά και το ηθικό μεγαλείο ενός λαού που αρνήθηκε να υποταχθεί.
Η θυσία των Σουλιωτισσών στο Ζάλογγο αποτελεί κορυφαία στιγμή αυτής της αντίστασης και προαναγγέλλει, σε ιδεολογικό επίπεδο, την Επανάσταση του 1821.
Δεν είναι τυχαίο ότι το Ζάλογγο ενέπνευσε ιστορικούς, λογοτέχνες και ποιητές, Έλληνες και ξένους, όπως ο Κλωντ Φωριέλ, ο Πουκεβίλ και μεταγενέστερα ο Διονύσιος Σολωμός, ενώ κατέλαβε κεντρική θέση στη συλλογική μνήμη του Έθνους ως σύμβολο γυναικείας αυτοθυσίας και εθνικής αξιοπρέπειας.
Οι Σουλιώτισσες δεν υπήρξαν απλώς μάρτυρες μιας τραγικής στιγμής υπήρξαν ενεργά υποκείμενα της ιστορίας. Με τη στάση τους ανέτρεψαν τα στερεότυπα της εποχής τους και ανέδειξαν τον ρόλο της γυναίκας ως φορέα ελευθερίας, αξιών και εθνικής συνείδησης. Το παράδειγμά τους υπερβαίνει τα όρια της τοπικής ιστορίας και εντάσσεται στον παγκόσμιο αγώνα των λαών για αξιοπρέπεια και αυτοδιάθεση.
Η Εταιρεία Βυζαντινών και Ιστορικών Μελετών Νομού Πρέβεζας, τιμώντας τη μνήμη των Σουλιωτισσών, υπογραμμίζει τη διαχρονική αξία της ιστορικής γνώσης και της συλλογικής μνήμης. Σε μια εποχή όπου η ιστορική λήθη και η σχετικοποίηση των αξιών απειλούν την ταυτότητά μας, το Ζάλογγο στέκει ως αιώνιος φάρος θάρρους και ελευθερίας.
Η 18η Δεκεμβρίου δεν είναι απλώς ημέρα μνημόνευσης· είναι ημέρα στοχασμού και ευθύνης. Ευθύνης απέναντι στην ιστορία μας, απέναντι στις θυσίες που θεμελίωσαν την ελευθερία μας και απέναντι στις επόμενες γενιές, στις οποίες οφείλουμε να παραδώσουμε ζωντανή και αδιαπραγμάτευτη την ιστορική αλήθεια και τις αξίες που αυτή ενσαρκώνει.
Ας σκύψουμε με σεβασμό μπροστά στον ιερό βράχο του Ζαλόγγου. Ας κρατήσουμε άσβεστη τη μνήμη των Σουλιωτισσών και ας αντλήσουμε από το παράδειγμά τους δύναμη, ενότητα και πίστη στις διαχρονικές αξίες της ελευθερίας, της αξιοπρέπειας και της ανθρώπινης τιμής.
